de lairessestraat 176

het vroegere scheikunde laboratorium van de vrije universiteit, bijna op de hoek van het valeriusplein in amsterdam-zuid, is een van die karakteristieke amsterdamse gebouwen uit de jaren tussen de beide wereldoorlogen.

het is een gebouw uit 1932, van de architekt b.t. boeyinga, een van de betere archtitecten van de amsterdamse school.

bij het valeriusplein bouwde hij een echt stedelijk gebouw, dat mooi is maar niet te veel opvalt, omdat ook hier een vanzelfsprekend evenwicht gevonden is, in dit geval tussen de karakteristiek van een universiteitsgebouw en het totaalbeeld van stratenpatroon en gevelwanden van amsterdam-zuid. net als bij andere grote amsterdamse gebouwen uit die tijd zie je aan het vu-laboratorium iets van de trots van een stad die toen, aangevoerd door vooruitstrevende en krachtige bestuurders, vol overtuiging werkte aan een betere toekomst.

het oorspronkelijke gebouw uit 1932 had vier verdiepingen, maar in 1952 heeft boeyinga daar zelf nog twee verdiepingen aan toegevoegd.

de architectuur is fors en stedelijk, maar het gebouw past ondanks z’n flinke afmetingen perfect in het stadsbeeld.

het metselwerk is mooi en stevig, afgewisseld door hoge raampartijen die in twee helften verdeeld zijn.

het onderste gedeelte is op ooghoogte en bestaat uit vensterglas. het ‘bovenlicht’ is gemaakt van ondoorzichtige, maar wel lichtdoorlatende glazen bouwstenen.

het zijn vooral deze glazen bouwsteenvlakken die met hun zilveren glans het gebouw zijn typische herkenbaarheid geven. het samenspel van het glas met de grijze toon van het metselwerk eromheen geeft een rustig totaalbeeld.

het gebouw hoort bij de groep van grote gebouwen zoals het oude telegraaf-gebouw aan de nieuwezijds voorburgwal van j.f. staal en het vroegere amvj-gebouw (nu golden tulip hotel) aan de stadshouderskade. zij vertegenwoordigen de amsterdamse architectuurerfenis uit de jaren twintig en dertig; het is stadscultuur op zijn best.

sinds de uitbreiding van 1952 bezit het vu-laboratorium nog een extra herkenningspunt, in de vorm van het koepeltje van de sterrenwacht op het dak, zodat iedereen nog beter dan voor die tijd kan weten over welk gebouw het gaat, als je het over het vu-gebouw aan de lairessestraat hebt.

citaat uit het artikel ‘de ongelijke strijd om een mooi gebouw’, geschreven door izak salomons in vrij nederland, 18 april 1992.